spot_img
Ana SayfaGenelAile tutumlarında mizaç modeli

Aile tutumlarında mizaç modeli

Aile tutumu çocuğun mizaç modelinin gelişiminde çok önemlidir. Çocuk aileden aldığı davranış modeline göre ya olumlu ya da olumsuz yönde etkilenebilir. Çocuk eğitiminde bireylerin tutumu büyük rol oynar. Eğitim dört ayaklı bir masaya benzer; çocuk-aile-öğretmeni ve çevresi. Çocuklar arasında uyum bozukluklarının sebebi ise anne-baba-çocuk ilişkilerinin olduğu saptanmıştır. Eşler arasındaki ilişkide çocuklara karşı takınılan tutumu da etkileyen olumsuz durumlar olarakta gösterebiliriz. Ebeveynlerin en büyük hatalarından birisi çocuklarının ilgi, tutum ve yeteneklerini bilmeden kendi istekleri ve arzuları doğrultusunda yönlendirmeye kalkmalarıda bu aile-çocuk dinamiğini olumsuz etkilemektedir.
Çocuk yetiştirmek büyük emek ve süreç isteyen bir iştir. Ama bunun için ne bir ehliyet ne de bir diploma vardır. Tamamen yaşantıları, gördükleri ve deneme-yanılma üzerine kurulu bir sistemdir.
Birkaç tutum modellerine değindikten sonra asıl amacımız olan bu tutumların bireyin mizaç modeline uygun olarak düzenlenmesi ve faydalı hale getirilmesidir.
Çocuk yetiştirmede ailelerin sergilediği tutumlar vardır. Bunlardan bazıları; otoriter, koruyucu, demokratik aile tutumlarıdır.

Otoriter tutumlarda sevgi, koşulludur. Birey ne kadar başarılı olursa, ilgi ve istekleri aileyle ne kadar uyumluysa o kadar faydalı olabiliyorken tersi bir durumda ise birey, karşı çıkma ve saldırganlık gibi yollarla kendini kabul ettirmek isteyebilir. Uyum bozukluğunun asıl sebebide başarısız bir ebeveyn ilişkisinden kaynaklanmaktadır. Bu tutumla yetişen birey özgüvensiz, ceza alacağı durumlarda yalana başvuran, asi ya da içe kapanık bir ruh haline sahip olabilir. En zor tedavi ise ruh sağlığı bozulmuş bireylerin iyileştirilmesidir.
Koruyucu yani helikopter anne baba tutumlarında ise birey zor süreçleri deneyimleme fırsatı olmadığından aileye bağımlı hale gelebilir. Kısaca özerk olmayan, girişimciliği baltalanmış, aşırı bağımlı, problem çözme becerisi zayıf olan bireyler haline dönüşebilirler.
Demokratik tutum gösteren bireyler aile ilişkileri sağlıklı çocuğunun güçlü ve zayıf yönlerini tanıyan. Bireye saygı duyarak ihtiyaçlarını, ilgilerini ve yeteneklerini önemseyen bireyler olurlar. Bu sayede çocuk, gelişim dönemlerini sağlıklı atlatır ve çevresiyle iyi ilişki kuran, sorunlarını kolaylıkla çözebilen bireyler haline gelebilirler. Çünkü asıl nokta, çocuğun mizaçına saygı duyan, ilgi ve istekleri yönünde kendini değiştiren ve geliştiren bireylerin tutumu, demokrasinin alt yapısını oluşturur.
Burada asıl vermek istediğimiz, ailenin ve çocuğun mizaç modellerini bulup, bu dinamiği besleyerek sağlıklı hale getirmektir. Çok duymuşuzdur iki çocuğum var. İkisine de aynı davrandım ama aralarında dağlar kadar fark var! İşte hata tamda burada. İkisine de aynı davranmakta. Düşünün parmak izleri bile birbirinden farklı olan bireylere aynı davranmak ne kadar faydalı olur. Çünkü bir çocuğa iyi gelen tutum ve yöntem diğer çocuğa iyi gelmeyebilir. Mesela güneşi seven kaktüs çiçeği ile güneşi sevmeyen Dragon ağacını aynı koşullarda yetiştirmeye çalışsak sizce sonuç ne olur?!

Mizaç, doğuştan gelen, yaşam boyu değişmeyen, bireylerin kendine özgü ihtiyaç, ilgi, tutum ve motivasyonlarını belirleyen yapısal bir durumdur. Benzetecek olursak, mizaça psikolojik DNA’da diyebiliriz.
Mizaç doğuştan geliyor. Sağlıklı büyüyebileceği koşullar ve durumlar var. Bireye bu koşulları sağladığımızda sonradan oluşacak olan kişiliğini de belirlemiş oluruz.
Dokuz tip mizaç modelini açıklamak açısından bir örnek verelim. Kusursuzluğu arayan aile tipine sahip bireyler. Mükemmeli arayan, çocuklarının ahlaklı, dürüst ve adaletli birer birey olarak yetişmesini önemserler. Çocuklarına küçük yaştan itibaren nezaket kurallarını öğretir. Temizlik, titizlik ve düzen konusunda çok hassastırlar. Çocuklarını sistemli ve planlı çalışmaya alıştırmaya özen gösterirler. Evet eğer çocuğunuz DTM1 olan kusursuzluğu arayan mizaç tipine sahipse aranızdaki ilişki olumlu gelişir ve çocuğunuz istediğiniz gibi bir birey olur. Peki DTM3 olan hayran olunacak kendilik imajı arayan mizaç tipine sahipse, olumsuz özellikleri arasında kurnaz, faydacı, kendini beğenen, başkasını küçümseyen, sistemli ve planlı çalışmakta zorlanan bir yapısı varsa çocuğunuz arasındaki ilşki olumlu seyretmeyebilir. Eğer bu mizaç tiplerini bulursak aile de ve çocukta alınacak önlemleri ve kazandırılması gereken özelliklerin daha iyi farkına varır ve önlem alabiliriz.
Değerli anne-babalar çocuğunuzun ve kendinizin mizaç tipini tespit etmek ya da detaylı bilgiye ulaşmak istiyorsanız www.dokuztipmizacmodeli.com ve www.dokuztipmiza HYPERLINK “http://www.dokuztipmizacmodeli.org/”cmodeli.org adreslerinden yararlanabilirsiniz.

DİĞER HABERLER